Jeśli wszystko, co istnieje, ma swoje miejsce
Wystawa Elli Littwitz w galerii SIC! BWA Wrocław
Na wystawę złożyły się prace artystki powstałe w wyniku jej licznych wizyt i badań przeprowadzonych na granicy jordańsko-izraelskiej, w południowej części rzeki Jordan, w pobliżu ujścia do Morza Martwego. Głównym celem tych wypraw było Kasr al-Jahud. Zgodnie z chrześcijańską tradycją odbył się tam chrzest Jezusa, a według starotestamentowych podań Izraelici po czterdziestoletniej tułaczce po pustyni wkroczyli tamtędy do Ziemi Obiecanej. Prace Elli Littwitz nawiązują do biblijnych narracji dotyczących tego miejsca oraz do nawarstwionych tam kwestii geopolitycznych, które nieustannie przeplatają się z historią, mitologią i ideologią. Wiele obiektów na wystawie odnosi się do ludzkich potrzeb wyznaczania obszarów i terytoriów, które są z kolei zacierane i zmieniane przez czynniki naturalne, ich granice powstają więc na skutek wzajemnie zazębiających się procesów. Littwitz dostrzega nierozerwalną łączność działalności ludzkiej i nie-ludzkiej, dziejową sprawczość obu tych sił. Artystka stawia także pytania o status prezentowanych na wystawie obiektów, ich labilność, oraz o to, co tworzy specyfikę danych miejsc i wpływa na sposoby ich doświadczania.
Artystyczne poszukiwania Littwitz koncentrują się przede wszystkim na archeologii, historii, przyrodzie i rolnictwie jako na elementach istotnych w kontekście kultury i geopolityki. Artystka w swoich działaniach reprodukuje i odtwarza różnorodne artefakty, pojawiają się w nich również określone, z wielu względów znaczące, gatunki roślin. Opierając się na wymienionych motywach, Littwitz ujawnia mechanizmy stojące za takimi pojęciami, jak tożsamość narodowa, polityczne czy geograficzne granice, redefiniując przy tym powszechne wierzenia i przekonania.
Twórczość artystki – w tym jej nowe prace składające się na wystawę – często odnosi się do wątków bezpośrednio związanych z Izraelem. Pojawiają się w niej zatem zagadnienia dotyczące badań archeologicznych, politycznych i historycznych narracji, konsekwentnie powracają też te związane z terytorializacją. Instalacje, rzeźby, rysunki i hafty Littwitz podejmują problematykę podbitych terenów, tzw. ziemi niczyjej, mieszanych terytoriów, granic oraz migracji.
W swoich działaniach Littwitz dotyka bardzo uniwersalnych wartości, a przy tym zachowuje wymiar charakterystyczny dla złożonej tematyki bliskowschodniej. Wprowadza widzów w świat współczesnej sztuki izraelskiej, która w Polsce nie jest ani dobrze znana, ani często prezentowana. Tymczasem kwestie płynności granic, terytorialnej przynależności czy pamięci historycznej, stanowiące znaczeniowy rdzeń ostatniego cyklu artystki, zwłaszcza na Dolnym Śląsku mogą być bardzo czytelne, ponieważ region ten charakteryzują niedawno usankcjonowane linie graniczne i nakładające się na siebie ślady jego dawnych i obecnych mieszkańców.
Cykl Elli Littwitz został premierowo zaprezentowany w Centrum Sztuki Współczesnej w Tel Awiwie, skąd trafił do berlińskiej galerii alexander levy, a następnie do Wrocławia. W każdym z tych miejsc rozumieć i odczytywać można go inaczej, poprzez unikatowy kontekst lokalny.
Artystka: Ella Littwitz
Czas trwania: 15.10.2023-15.01.2024
Miejsce: Galeria BWA SIC! Wrocław
Kuratorka: Agata Ciastoń
Produkcja: Patrycja Ścisłowska
Kuratorka galerii: Mika Drozdowska
Projekt graficzny: Hubert Kielan
Partnerzy: CCA – Center for Contemporary Art Tel Aviv, Artis www.artis.art, COPPERFILED GALLERY, alexander levy gallery, Harlan Levey Projects
Media o projekcie:
Tekst w Magazynie Contemporary Lynx